Serum Total Phospholipid Levels in Turkish Adults: A Cross Sectional Study on Associations With Risk of Metabolic Syndrome and Coronary Disease

Tüm lipoproteinlerin dış katmanını ve hücre zarlarını oluşturan fosfolipidler, gösterdikleri heterojenite ve ölçüm zorlukları nedeniyle, epidemiyolojik çalışmalarda ölçülmemekteydi. Son yıllarda fosfolipidlerin altgruplarının ayrı ayrı ölçüldüğü çalışmalar yayınlanmaya başlamıştır. Okside fosfolipidlerin biyolojik aktif moleküller olduğu ve, aterogenezin yanı sıra, inflamasyon ve bağışıklık cevabında rolleri bulunduğu bilinmektedir. TEKHARF Çalışmasının 2003 yılı takibinde 452 Türk yetişkinlerinde ilk defa serum fosfolipid düzeyleri ölçülmüş ve koroner kalp hastalığı (KKH), metabolik sendrom (MS) ve diğer risk parametreleriyle ilişkisi araştırılmıştır. Çalışmamızda lipoproteinlerde bulunan başlıca fosfolipidler olan fosfatidilkolin, sfingomiyelin ve lizofosfatidilkolinin tümünü ölçen bir yöntem kullanılmıştır. Çalışma grubumuzda MS %45.4, KKH %11.3, DM %10.8 ve bozulmuş açlık glukozu %4.4 oranında görülmekteydi. Erkek (192.2±32. 0 mg/dl) ve kadın (204.9±41.2 mg/dl) fosfolipid düzeyleri arasında anlamlı fark (p<0. 001) bulundu. Korelasyon analizinde serum fosfolipid düzeyleri ile total kolesterol, apo AII, trigliseridler, LDL-K, kompleman C3, apo B, apo AI ve koroner risk puanı ile ileri derecede (r>0.30) olmak üzere, HDL-K, DKB, BKI, metabolik sendrom, SKB, bel çevresi, fibrinojen, log CRP, log GGT, glukoz (r =0. 10 ila 0. 25), ürik asid, log açlık insülini ve, ters olarak sigara içimi ile fizik aktivite (r =-0. 10 dolayında) anlamlı, yaş ile de sınırda anlamlı ilişkiler saptandı. Fosfolipidlerin anlamlı ve bağımsız belirteçleri olarak, 13 risk parametresinin dahil olduğu lineer regresyonda, trigliseridler, LDL-K, HDL-K ve kompleman C3 belirlendi. Lojistik regresyon analizlerinde metabolik sendrom için yaş-ayarlı fosfolipid odds oranı erkekler için 1.013 (%95 1.002;1.023), kadınlar için ise 1. 06 (%95 0.999;1. 012; p<0. 08) olarak bulundu. Buna göre, fosfolipid düzeyinde 1 standart sapma (36 mg/dl) artış, MS riskinin 1/3 yükselmesine denk gelmekteydi. Prevalan KKH için yaş-ayarlı fosfolipid erkekte anlamlı çıkmazken, kadında 1. 008 odds oranı ile sınırda anlamlı (p<0. 12) bir eğilim sergiledi. Sonuç olarak, total fosfolipid ölçümlerinin, metabolik sendrom riskine katkıda bulunduğu konusunda, erkeklerde belirgin olmak üzere, erişkinlerimizde anlamlı veri üretilmiştir. Prevalan KKH için, kadında yaş-ayarlı olarak sınırda anlamlı bir eğilim sergileyen fosfolipid düzeylerinin daha geniş bir kohortta incelenmesi uygundur. (Türk Kardiyol Dern Arş 2004; 32: 168-177)