Türkiye’de statin kullanımının LDL-kolesterol düzeyleri üzerine etkisinin değerlendirildiği sistematik derleme

AMAÇ
Türkiye’de yapılmış veya yayınlanmış makalelerin verilerini değerlendirerek Türk toplumunda statin tedavisinin düşük dansiteli lipoprotein (LDL)-kolesterol düzeyi üzerine etkilerini ortaya koymaktır.

YÖNTEMLER
1 Ocak 2008-31 Aralık 2017 tarihleri arasında yayınlanmış ve başlık veya özetinde LDL ve TURK terimlerini içeren yayınlar arasında statin ile tedavi edilen hastaların ortalama LDL-kolesterol değerleri içeren yayınlar çalışmaya dahil edildi. Toplam 1795 adet yayın arasından seçilen 39 yayındaki toplam 63 çalışma kolu analize dahil edildi ve 3,486 hastanın verileri değerlendirildi. Verilerin tanımlayıcı istatistiksel analizi yapıldı. Verilerin “hasta sayısına göre ağırlıklandırılmış ortalama değerleri” hesaplandı.

BULGULAR
Popülasyonun %57.7’sini erkekler oluşturmaktadır. Ortalama yaş 52.9±10.1’dir. Statin ile tedaviden sonra total kolesterol düzeyinde %26.8, LDL-kolesterol düzeyinde %34.9, trigliserit düzeyinde %17.1 azalma gözlenirken, yüksek yoğunluklu lipoprotein-kolesterol düzeyinde kayda değer bir değişim gözlenmemiştir. Tedavi sonrası LDL-kolesterol düzeyi <70 mg/dL olanların oranı tüm popülasyonda %15.3’tür. Düşük doz statin tedavisi alan hastalar içinde tedaviden sonra LDL-kolesterol düzeyi <70 mg/dL olanların oranı %10.2, yüksek doz statin tedavisi alanlarda %28.0’dir. Tedavi ile LDL-kolesterol düzeyi <70 mg/dL olanların oranı iki ay ve daha kısa süreyle statin tedavisi alanlarda %25.7, 2–4 ay statin tedavisi alanlarda %11.4 ve >4 ay tedavi alanlarda ise %9.7’dir. Hedefte olan hastaların oranları atorvastatin alanlarda %21.8, simvastatin alanlarda %21.7, rosuvastatin alanlarda %17.9, fluvastatin alanlarda %8.6 ve pravastatin alanlarda %0.8’dir.

SONUÇ
Türkiye’de statin kullanan hastaların ancak %15’inde LDL-kolesterol düzeyi 70 mg/dL’nin altındadır. Özellikle kardiyovasküler riski yüksek hastalarda kılavuzlarda önerilen hedeflere ulaşmak için mevcut tedavinin düzenlenmesi dikkate alınabilir.