Diyabeti Bulunmayan Yetişkinlerimizde Açlık Hiperinsülinemisi Koroner Hastalığın Bağımsız Belirleyicisi

TEKHARF çalışmasının Marmara ve İç Anadolu bölgelerini kapsayan 2001 yılı taramasında bireylerin açlık insülin düzeyinin koroner kalp hastalığı (KKH) ile ilişkisinin araştırılması istendi. KKH tanısının daha önce yayınlanmış kriterlerle konduğu taramada, serum insülin konsantrasyonları kemilüminesan immunometrik yöntemle ölçüldü. Toplam 761 katılımcıda (ort. yaş 51±12) belirlenen insülin değerlerinden, toklukta ölçülmüş 15 kişi kapsam dışı tutulunca, ortalama değerlerde iki cinsiyet arasında anlamlı fark bulunmadı (erkekte 9, kadında 8.8 mIU/L); değerler yaş ilerledikçe anlamlı, fakat hafif biçimde artıyordu. Diyabetli olduğu bilinen kişiler dışlandıktan sonra, 320'si erkek, toplam 688 kişi çalışmanın asıl örneklemini oluşturdu. Açlık insülinini en iyi belirleyen değişken - mültivariye analizde - bel çevresi (ve beden kitle indeksi) idi. Bunun dışında serum trigliseridleri ve kan basıncı da insülin değerleriyle yüksek korelasyon sergiledi. Erkek ve kadınlar dörttebir dilimlere bölünüp prevalan KKH açısından yaş ve obezite için ayarlamanın yapıldığı bir lojistik regresyon modelinde, insülin düzeyleri, KKH olasılığı ile anlamlı bağımsız ilişki gösterdi. Hiperinsülinemik kartilin odds oranı her iki cinsiyette 2 idi. Anılan modelde -yaş, lipidler, HDL-kolesterol, kan basıncı dahil- 10 değişken içerildiğinde, insülin düzeyleri, yaş ve sistolik kan basıncı ile birlikte, bağımsız ilişki gösteren birer parametre idi. İnsülin üst dörttebir dilim (? 10 mIU/L) KKH için alt dilime kıyasla yine 2 kat odds oranına sahipti (erkekte 2.2, kadında 2). C-reaktif protein'in de modele katılması odds oranını anlamlı biçimde değiştirmedi. Sonuç olarak, insülin direncinin sık rastlandığı toplumumuzda, hiperinsülinemi KKH riskini anlamlı olarak ve bunu insülin direncinin klasik öğeleri olan risk faktörlerinden bağımsız biçimde yükseltmektedir. Bu gözlem ilgili koruyucu hekimlik önlemlerinin kritikliği konusunun altını çizmektedir.