Türk Toplumunda Koroner Risk Faktörü Olarak HDL-kolesterol: Öngördürücülüğü, Belirleyicileri ve İlişkileri

Halkımızın kardiyovasküler risk profilinde en belirgin özelliğ i sayılabilecek serumda HDL-kolesterol (HDL-K) düzeyi dağılımı , diğer risk faktörleriyle ilişkileri, başlıca belirleyicileri ve koroner kalp hastalığı (KKH) olasılığıy· la ilişkisi, TEKHARF Çalışması 2001102 kolı01·tunu oluş· lllran yaklaşık 2350 yetişkinde kesitsel biçimde incelendi. Ayrıca, gelecekteki fatal ve fatal olmayan KKH'nı öngör· dürmedeki rolü, KKH tamsı alanların dışlanmiŞ olduğu TEKHARF 1997198 kahortunu yapan1137 erkek ve 1225 kodmda araştınldı. HDL-K genelde Reflotron cihazıyla kuru kimya yöntemiyle, 2001 yilmda çöktürmesiz direkt yöntenıle ölçüldü ve kolıortun %6'sm1 aşkın bir bölünıiin· de bir referans labo ratu va rında validasyonu yapılarak değerler ayar/andı . Ortalama yaşm 52±12 olduğu kesitsel incelemede, HDL-K ortalaması erkeklerde 38.0±10.0 mg/d/, kaclmlarda 45.3±11.3 mg/cl/ bulundu. Yaş i/er/e· clikçe HDL-K konsantrasyonlarında her iki cinsiyelle de hafif fakat anlamlı artış kaydedildi. HDL-K erkeklerin %64'ünde, kadmların %35.5'unda 40 mg/d/'dan düşüktii. HDL·K'ün trigisericl konsantrasyonlarıy/a ters ilişkisi on· dabir dilimlerinde belirgin biçimde ortaya Çiktı . Yaşı da içeren lineer regresyon yöntemiyle incelendiğinde, sigara içimi, bel çevresi, trigliserid, bedeni hareketsizlik, insiili· nin HDL-K'ü bastırclığı, alkol içmenin bu düzeyi artı rd1ğ1 an laşildı.HDL-K düzeyi ile C-reaktif protein değerleri ters ilişki içindeydi. Lineer regresyon modelinin eğimin · den lıesap/anmca, 1 standart sapmaya karşilik gelen aşağulaki farklar, HDL-K' de şu anlamlı (p<0.01) bağımsız etkilere eşlik etnıekteydi : 80 mg/d/ trigliserid için HDL· K'de 1.6 mg azalma,12 cm bel için HDL·K'de 1.33 nıglc/1 azalma, günde JO'dan fazla sigara· içme HDL-K'cle 3.16 nıgldl azalma, apo B'de 40 mg/d/ için HDL-K'de 2.76 mg/d/ azalma, 40 mg/d! total kolesterol için HDL-K'cle 3.3 mg/d/ artma. Haftada 1 alkollü içki içmeye HDL-K'de 3.5 mg/d/ artma eş lik ediyordu (p=0.064). Dört y1l takip/i prospektif incelemeyle ilgili /ojistik regres· yon analizinde, sisto/ik kan basmcı, sigara, total koleste· rol ve diyabetin de dahil olduğu on değişkenden bağ ımsız olarak HDL-K'ün nisbi riski erkeklerde 0.971 (p<0.02) olup kadm/arda 0.980 ile suıırda anlamlı idi. Her iki cinsiyet birlikte tu tulım ca, nisbi risk 0.975 bulunuyor (p<0.002), bu da, 12 mg/d/'lik HDL-K azalnıasımn (=1 Alı ndığı tarih: 9 Aralı k 2002, revizyon 24 Aralı k 2002 Yazışma adresi: Prof.Dr. A. Onat, Nisbetiye cad. 37/24, Etiler 80630 Istanbul Faks: (02 1 2) 351 4235 hazard ratio),fata/ ve fatal olmayan olay ihtimalini %36 oranı nda yükseltt iği aniamma geliyordu. Sonuç olarak, halkmıızın HDL-K düzeylerinin başlıca yaşam tam belirleyicilerinin bu düzeyierin diişükliiğündeki nisbi rolleri saptanmiştır. Şişnıanlığm yanıS/I·a, sigara içnıenin ve alkolden kaçınnıamn büyük boyutta HDL-K düşüklüğüne yol a çtığı görülmektedir. HDL-K düzeylerinin, gelecekteki KKH o/ay/01·1m öngördürme hususunda an· lanılı bir bağımsız değişkeni temsil elliği yargıs11ıa varılmıştır; ancak eldeki veriler bunu çok güçlü bir parametre olarak nitelendirmeye uygun görünmemektedir.