Dijital Eşitsizlik Endeksi'nin Tanıtımı: Türkiye'de Çevrimiçi Arama Trendleri ile Kardiyovasküler Hastalık Yükü Arasındaki Bölgesel Uyum

AMAÇ
Kardiyovasküler hastalıklar, Türkiye'de ve dünya çapında önde gelen bir sağlık sorunudur. Dijital platformlar artık internet aramaları yoluyla halkın farkındalığını ölçmenin yollarını sunmaktadır. Bu çalışma, kardiyovasküler arama eğilimlerinin Türkiye'deki bölgesel epidemiyolojik verilerle nasıl uyumlu olduğunu ve bu verilerin farkındalık ve hastalık yükünü gösterip göstermediğini araştırmaktadır. Terimler, klinik alaka düzeyi ve “ilgili sorgular” dikkate alınarak seçilmiştir. Google Trends göreceli ilgiyi raporladığı için, bu bir sınırlama olarak belirtilmiştir.

YÖNTEM
Ocak 2020 ile Temmuz 2025 arasında Türkiye'nin yedi bölgesi ve 81 ili için beş terim (“koroner arter hastalığı”, “kalp krizi”, “iskemik kalp hastalığı”, ‘stent’, “kalp yetmezliği”) için Google Trends verileri toplanmıştır. Seçim, kılavuzlar ve ilgili sorgulara dayalı olarak yapılmıştır; eşanlamlılar tam olarak incelenmemiştir. Veriler, ulusal ve küresel kaynaklardan elde edilen prevalans, mortalite ve sakatlık ayarlı yaşam yılları (DALY) ile karşılaştırılmıştır. Korelasyon ve regresyon analizleri ile ilişkiler değerlendirilmiştir. Bir prototip Dijital Eşitsizlik Endeksi (DDI), hastalık yükü, arama etkinliği ve sosyoekonomik bağlamı birleştirmiştir.

BULGULAR
Arama aktivitesi, epidemiyolojik göstergelerle korelasyon gösterdi; en güçlü korelasyon Marmara ve Ege bölgelerinde görüldü (Pearson’s r = 0,68, p < 0,01). Bazı doğu illeri yüksek yük, ancak düşük arama sayıları gösterdi. Regresyon analizi, arama ilgisinin prevalans varyansının %46'sını açıkladığını gösterdi (R² = 0,46, p < 0,01). DDI, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'yu yüksek eşitsizlik alanları olarak öne çıkarmıştır.

SONUÇ
İnternet arama verileri, Türkiye'deki farkındalık ve kardiyovasküler yükü yansıtmakta ve halk sağlığı planlamasını destekleyebilir. DDI, yükün yüksek ancak farkındalığın düşük olduğu alanları belirlemeye yardımcı olur. Gelecekteki araştırmalarda daha geniş terimler, çok dilli kapsam ve klinik sonuçlarla doğrulama gereklidir.