Kardiyak Kaşeksi

Kaşeksi aralarında kronik kalp yetersizliğinin de bulunduğu kanser, AIDS, ağır karaciğer hastalığı gibi birçok kronik hastalıkta görülen yıkıcı bir durumdur. Kardiyak kaşeksinin pratik ve en sık kullanılan tanımı kronik kalp yetersizliği hastalarında 6 aydan daha uzun bir sürede, isteğe ve ödemin çözülmesine bağlı olmayan, hastalık öncesi normal ağırlığa göre %7.5? dan daha fazla kilo kaybı olmasıdır. Ağırlıklı olarak yağsız vücut kitlesi olmak üzere tüm vücut kitlesinde azalma görülür. Birçok değişkenden bağımsız olarak mortalitede artmaya neden olur. Patogenezinde yetersiz beslenme, malabsorpsiyon, fiziksel hareket azlığı, sitokinler, nörohormonal değişiklikler gibi birçok faktörün rol aldığı düşünülmektedir. Halen kabul edilmiş ve etkili bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. (Türk Kardiyol Dern Arş 2003;31:347-56) Kaşeksi; kalp yetersizliği, maligniteler, ağır karaciğer hastalığı ve romatoid artrit gibi birçok kronik hastalıkta görülebilen yıkıcı bir durumdur. Kaşeksi terimi, Yunanca kakos (kötü) ve hexis (durum) kelimelerinin bir araya getirilmesiyle türetilmiştir. Yaklaşık 2300 yıl önce Kos Adası?nda yaşayan Hipokrat tarafından: ?et tükenir ve suya döner,... omuzlar, klavikulalar, göğüs ve bacaklar erir. Bu hastalık ölümcüldür....? cümleleriyle tanımlanmıştır(1). Kronik kalp yetersizliği (KKY) hastalarında kaşeksi varlığı prognozun kötü olduğunu göstermekte ve mortalitenin bağımsız bir göstergesi olarak kabul edilmektedir(2). Prognoz üzerindeki olumsuz etkisi kesin olmakla birlikte, kaşeksinin tanımından patogenezine ve klinik yaklaşımına kadar hemen her alanda belirsizlikler mevcuttur. Bu makalede kalp yetersizliği hastalarında kardiyak kaşeksinin tanımı, patogenezi ve tedavisi konusundaki güncel bilgiler incelenmeye çalışılmıştır. Tanım Kardiyak kaşeksinin en iyi tanımı hakkında fikir birliği bulunmamaktadır. Klinik çalışmalarda kaşeksi tanımlamalarında birçok farklı belirteç kullanılmıştır. Bu belirteçlerden en sık kullanılanlar şunlardır: ? Kilo/boy indeksi ya da vücut kitle indeksi (VKİ=kilo/boy2): Kaşeksi diyebilmek için VKİ<24 kg/m2 olması gerekir(2). ? Önceden hazırlanmış cetvellerden cinsiyet, yaş ve boya göre hastanın ideal kitle yüzdesinin hesaplanması(3). Buna göre yapılan kaşeksi tanımlamalarından biri hasta kilosunun ideal vücut ağırlığının %80- 85?inden daha düşük olması durumudur (4). ? Kilo kaybına göre yapılan derecelendirme: En pratik, kapsamlı ve sık kullanılan tanım kilo kaybına göre yapılandır. Daha kapsamlı ve pratik diğer bir tanım ise KKY hastalarında kaşeksiye neden olabilecek başka bir hastalık (kanser, hipertiroidi, karaciğer hastalığı, vb) ödemin çözülmesine bağlı olmayan, hastalık öncesi normal ağırlığa göre istem dışı olarak %7.5?ten fazla kilo kaybı olmasıdır(5). Bu tanımlamada kaşektik durum şiddetine göre de sınıflandırılabilir: İleri derecede kaşeksi; kilo kaybının %15?den fazla olması, ya da %7.5? dan fazla kilo kaybı ile birlikte ölçülen kilonun ideal vücut ağırlığının %85?inden az olmasıdır. Orta ya da başlangıç derecesindeki kaşekside; kilo kaybı %7.5-15 arasında ya da kilo kaybı %7.5?dan fazla ve ölçülen kilo ideal vücut ağırlığının %85?ine eşit ya da büyüktür. Derecelendirmede kullanılan %7.5 değeri kesin kanıta dayanmayan bir sınır değerdir. SOLVD çalışmasının sonuçları analiz edildiğinde >%6 kilo kaybının sürvideki azalmayı daha doğru öngördüğü saptanmıştır