Türkiye’de kadın ve kentli katılımcıların ölüm oranında olumsuz eğilim ve TEKHARF 2016 taraması bildirisi

AMAÇ
1) TEKHARF Çalışması’nda kaydedilen genel mortalite eğiliminin cinsiyet ve kır-kent yerleşimine katmanlanarak açıklanması, 2) 2016 takip taramasının ana unsurları hakkında kısa bilgi paylaşılması.

YÖNTEMLER
Son 18 yıllık dönem eğilim analizleri için ikiye bölündü. Ölüm konusunda gerekli bilgi alındı. Yaşın her iki dönem başında 40 ve üzerinde olması, örneklemin dahil edilme ölçütüydü. Cox regresyon analizi uygulandı.

BULGULAR
İlk ve son dönemde, başlangıçtaki ortalama yaş 54.6 ve 56.4 yıl iken, her bir dönemde 2500’ü aşkın katılımcıda 281 ve 334 ölüm kaydedildi. Ölüm için yaş-ayarlı mortalite ikinci dönemde, ilk döneme göre, kırsal kesim erkeklerinde aynen süregiderken, kentli erkekler ile kırsal bölge kadınlarında (p=0.06-0.09) yükseldi. Kentli kadınlarda ise, HR ilk döneme kıyasla son dönemde 1.72-kat arttı (p=0.006). İlk döneme kıyasla son dönemde erkeklerin 3.8 yıllık sağ kalım kazanmasına karşılık, kadınlarda kazanç 1.8 yıldı. Bu da, kadın lehine 2.5 yıl olan ortalama ölüm yaş farkını 0.5 yıla daralttı. TEKHARF 2016 takibinde izlenecek 1144 kişilik örneklemden 48’i takipten kayıp sayıldı; 695’i muayene edildi ve 39 katılımcının öldüğü belirlendi; 362 kişi hakkında da sözel bilgi edinildi.

SONUÇ
Türk erkeklerine kıyasla, kadınlarda sağ kalım kazancı son on yılda net biçimde duraklamış olduğu gibi, ölüm riski –kadın ve kentlilik arasında etkileşimi düşündürür biçimde– kadınlarda ve kent sakinlerinde anlamlı olarak yükselmiştir. Her iki gözlem açıkça kabul görüp kapsamlı önlem alınması gereğini ortaya koymaktadır.